Alles over pensioen en u als werkgeverAlles over pensioen en u als werkgever

Werkgevers brengen de pensioenregeling onder bij een pensioenfonds of een verzekeraar. Dat gebeurt voor ruim 80% van de Nederlandse werknemers. Het overgrote deel van deze werknemers is aangesloten bij een collectief pensioenfonds. Zo’n pensioenfonds heeft geen winstoogmerk. Verzekeraars hebben dat wel.

Zowel werknemers als werkgever betalen mee aan de pensioenpot voor later. Alleen in een paar grote bedrijven betaalt de werkgever alles. Doorgaans is de werkgeverspremie wat hoger dan de werknemerspremie, maar hoeveel verschilt per pensioenfonds. De verhoudingen variëren van 70% voor de werkgever en 30% voor de werknemer tot 50% voor beide partijen. 

Uitgangspunt bij de pensioenfondsen is dat de risico's gedeeld worden door alle deelnemers, de collectiviteit. U kunt denken aan bijvoorbeeld:

• aan het 'lang leven risico' (en dus heel lang pensioen te krijgen).
• het pensioenrisico van arbeidsongeschiktheid: in die situaties valt de werkgever weg, en dus ook de werkgeversbijdrage voor het pensioen. Het pensioenfonds voorziet in deze leemte: in de meeste gevallen kan de pensioenopbouw zonder premiebetaling worden voortgezet. Soms is er zelfs een aanvullend arbeidsongeschiktheidspensioen.
• het risico van overlijden. Pensioenfondsen kunnen voorzien in een nabestaandenpensioen zonder dat een deelnemer daar extra premie voor betaalt.
• Een andere vorm van risicodeling zit in de uitvoering. Door de collectieve uitvoering worden schaalvoordelen behaald en beleggingsrisico's van het opgebouwde kapitaal gespreid, waardoor rendementen hoger en beter geborgd zijn.

De meeste werknemers die pensioen opbouwen doen dat bij een pensioenfonds. Wie pensioen opbouwt, is een 'actieve deelnemer'. Deelnemers die nog niet met pensioen zijn, maar ook niet meer pensioen opbouwen in het fonds, worden 'slapers' genoemd. Ze bouwen geen pensioen meer op omdat ze van baan veranderd zijn, werkloos zijn geraakt of omdat ze als zelfstandige zijn gestart.

Er zijn pensioenfondsen die de mogelijkheid bieden voor vrijwillige voortzetting van deelname, tegen betaling van de volledige premie. Dan blijft u actief deelnemer met betere perspectieven op indexatie (compensatie voor inflatie en/of loonstijging). Als slaper blijft u recht houden op uitkering van uw opgebouwde pensioen op de afgesproken pensioenleeftijd. Qua indexering loopt ue in hetzelfde regime als de gepensioneerden. Dat is bij wet zo geregeld. 

Er twee types pensioensystemen:

pensioensysteem met als uitgangspunt: uitkeringsovereenkomst

Zowel bij het middelloon- als het eindloonmodel is het uitgangspunt dat er een bepaalde pensioenuitkering wordt 'toegezegd' of in het vooruitzicht wordt gesteld. 'Uitkeringsovereenkomst' of 'defined benefit' heet dat in pensioenjargon. De uitkering die in het vooruitzicht wordt gesteld, is echter minder zeker dan het op het eerste gezicht lijkt. Het gaat ervan uit dat de werknemer tot aan de pensioendatum in hetzelfde fonds blijft. Bovendien moet het opgebouwde pensioen geïndexeerd kunnen worden, omdat inflatie de toekomstige uitkering anders minder waard maakt.

Of er geïndexeerd kan worden, hangt af van de financiële positie van het fonds. Als de rendementen van het pensioenfonds ontoereikend zijn kan het ook zijn dat de pensioenpremie hoger moet worden. Dat verhoogt de loonkosten. Daar zitten werkgevers en ook werknemers niet op te wachten.

Om de toekomstige pensioenuitkeringen te garanderen moeten pensioenfondsen voldoende dekkingsgraad hebben. Dat cijfer geeft aan wat de financiële positie van het fonds is. Pensioenfondsen zijn wettelijk verplicht om een buffer te hebben: extra geld voor als het financieel tegenzit. Als de dekkingsgraad te lang te laag is, dan moet een fonds de pensioenen verlagen, zowel de pensioenen van de gepensioneerden als de pensioenaanspraken van de actieve deelnemers (en de slapers). Zo zeker is het vooruitzicht van de pensioenuitkering in de middel- en eindloonregelingen dus niet.

pensioensysteem met als uitgangspunt: premieovereenkomst

Een andere type pensioenregeling is de premieovereenkomst. Als werkgever betaalt u een vaste premie aan de pensioenuitvoerder (inclusief het eventuele werknemersdeel) en daarmee wordt pensioen opgebouwd. De premies worden vaak belegd. De hoogte van het uiteindelijke pensioen is afhankelijk van de beleggingsopbrengsten. Pas op de pensioendatum wordt bekend hoe hoog het pensioen zal zijn. Dit type pensioenregeling komt veel minder voor dan de middelloonregeling die een bepaalde uitkering in het vooruitzicht stelt.

Pensioen wordt vaak als ingewikkelde materie gezien. Het pensioenakkoord en de noodzakelijke wijziging van uw pensioentoezegging maken het er niet makkelijker op. Begin op tijd met informatie vergaren over het pensioenakkoord en de gevolgen hiervan voor uw onderneming.

Iedere werkgever met een pensioentoezegging wordt door het pensioenakkoord geraakt. Voorkom hoge (compensatie)kosten in de toekomst en inventariseer uw opties uiterlijk in het eerste kwartaal van 2021. Als u inzicht heeft in uw opties, laat deze dan indicatief doorrekenen. Met een impactanalyse krijgt u inzichtelijk wat de gevolgen voor u en uw werknemers, zijn. Op basis hiervan kunt u weloverwogen beslissen hoe u de toekomstige pensioenregeling gaat inrichten.

Heeft u een middelloonregeling of zelfs nog een eindloonregeling? Alleen in 2021 kunt u deze regeling nog zo omzetten dat u hoge (compensatie)kosten in de toekomst kunt vermijden. Dit proces kost veel tijd en de ondernemingsraad (OR) heeft adviesrecht, dus begin zo snel mogelijk met de inventarisatie. Misschien zelfs dit jaar nog wel!

Heeft u een OR of personeelsvertegenwoordiging? Betrek ze dan in een vroeg stadium bij het traject. Pensioen is lastige materie en om een gedegen keuze te kunnen maken is kennis van zaken van groot belang. De OR is ook advies plichtig bij de wijziging van de regeling voor bestaande en voor nieuwe werknemers. Daarnaast bent u verplicht uw medewerkers individueel te informeren over wijzigingen van uw pensioenregeling. Het hier om een ingrijpende wijziging, start dus in 2021 al met gerichte pensioencommunicatie aan uw werknemers om de wijziging toe te lichten en draagvlak te creëren.

Het pensioenakkoord geeft u de kans om uw huidige regeling kritisch tegen het licht te houden. Dit biedt u direct de mogelijkheid uw oude, dure regeling om te zetten naar een moderne, flexibele en kostenbesparende regeling. Laat u hierbij adviseren door uw pensioenadviseur. Hij of zij kent de pensioenproducten in de markt en weet welke het beste bij uw onderneming, uw wensen en budget past.